Kuryeler bir süredir Yemeksepeti’nin uygulamaya koyduğu uyumluluk kurallarının geri çekilmesi talebiyle mücadele veriyor. Yemeksepeti’nin motokuryeler için 9 Eylül’den itibaren geçerli olan “uyumluluk kuralları”nı duyurmasının ardından başta İstanbul olmak üzere İzmir ve birçok ilde eylem çağrıları yapıldı, Yemeksepeti Genel Merkezi’nin önünde toplanan işçiler seslerini duyurmaya çalıştı.
İzmir’de çalışan Yemeksepeti kuryeleriyle mücadele süreçlerini ve Yemeksepeti’nin dayatmaya çalıştığı acımasız koşulları konuştuk.
Merhaba, “Uyumluluk kuralları” adı altında, Yemeksepeti, kuryelere nasıl bir dayatmada bulunuyor? Biraz bahsedebilir misiniz?
Uyumluluk Kuralı adı altında kuryelere aslında şirketin acımasız ve sert yüzü gösteriliyor. Mesela yedi gün içinde iki kez lastiğin patlasa ve ekipman sorunlarından dolayı mola alsan üç gün erişim engeli alıyorsun, yani üç gün çalışamıyorsun.
Siparişi iki defa reddedersen bir gün erişim engeli
Sipariş düştüğünde “kabul et ve reddet” butonu çıkar. Bize her biriniz kendi işletmenizi işletiyorsunuz diyen Yemeksepeti bu siparişlerden gitmek istemediğimizi reddetme hakkını elimizden alarak iki defa reddedersek bir gün erişim engeli cezası veriyor.
Kahve dökülürse üç gün erişim engeli
Yedi günde üç kez, ürünlerin dökülmesi, dağılması durumunda üç gün erişim engeli veriyor. Bunda ne var, sağlam götür diyebilirsiniz ama büyük burger ve kahve firmaları ürünlerini elinize bardak ile veriyor. Evet karton veya plastik bardak ile aldığınız kolayı, kahveyi 8-10 km dökmeden götürmeniz bekleniyor. Bu, motosiklet gibi süspansiyonu olan bir araçta, malum yollarda ne kadar mümkün olabilir?
Kaza yapmak yasak
Hız baskısı yapan şirketler kaza yapmayı da yasaklamış durumda. Yedi gün içinde üç kez kaza yaparsan seni kapının önüne koyarım diyor.
Pembe firmada kapıda nakit ve kredi kartı ile ödeme seçenekleri var. Bu da bol miktarda fake sipariş anlamına geliyor. Gece bir dünya insan sipariş veriyor, para ödemek istemeyen oluyor. Tehlikeli bölgelere para ile girmek zorunda kalıyorsun. Gaspçısı ayrı dert.
Müşteriye ulaşamazsan hesabına veda et
Ama diyorlar ki “müşteriye ulaşamazsan hesabına veda et.” Yahu insanlar sosyal medyadaki boy boy reklamlara kanıp borçlanarak motosiklet alıyor. Hesabı kapatırım demek bize reva mı?
Yemeksepeti, önce, hemen hemen tüm işçilerini kadrodan esnaf kuryeliğe geçirmiş oldu. Şimdi de keyfi olarak ses çıkaran işçinin anında hesabını kapatıyor. Bu keyfilik konusunda ne düşünüyorsun? Nasıl bir mücadele örgütlemeli?
Yemeksepeti eylemleri başladığında ben de ilk olarak “patron kurye” olarak başlayanlardanım. Ve belki de eyleme destek olmak için paket atmayı reddedenler arasında ilk çıkarılanlardanım. Ama sonra bir şekilde tekrar başka bir firma aracılığıyla başladım.
Şaşalı reklamlarla esnaf kuryelik sistemine girdik, yüzbinlerce lira borçla çıktık
Esnaf kuryelik ilk etapta kazancı iyi görünen, o şaşalı reklamlarda hiçbir giderin gösterilmediği, hatta KDV’nin bile gizlendiği, yanıltmalarla dolu bir sistem. Tek taraflı sözleşme ile bu sistemin kölesi haline geliyorsunuz. Devletin “genç girişimciliğinden” faydalan kesim, önce bağkur ve gelir vergisi ödenmeden sisteme girer ve yüzbinlerce lira borç ile bu sistemden çıkar ya da atılır. Sonraki on yılını da bu borcu kapatmak için harcar durur.
Biz İzmir Kurye Tim olarak ancak ve ancak whatsapp gruplarında örgütlenebildik. Ankara’da bir de resmi olarak oda kuruldu. Bazı dernekler, federasyonlar var ama işlevsiz. Belki bir, iki dernek, platform kuryeler için mücadele ediyor.
Kaza durumlarında birbirimize büyük çabayla kurduğumuz whatsapp grupları aracılığıyla ulaşıyoruz. Esnaf kurye olduğumuz için bir örgütlenme modeli bulamıyoruz ama araştırıyoruz ve başaracağız.
Yemeksepeti işçileri son günlerde dayatılmaya çalışılan uyumluluk kurallarına karşı bir mücadele örgütlemeye çalışıyor, ses çıkarıyor. Önümüzdeki süreci nasıl görüyorsun?
Cuma günü tüm Türkiye genelinde kapsamlı bir slot kapatma eylemi yapmayı planlıyoruz. Tüm Türkiye’de üzerimizde kurulan baskı, emeğimizin hiçe sayılarak bize bu kuralların dayatılması, bir muhattap dahi bulamayışımız karşısında tüm Türkiye’de Yemeksepeti kuryeleri tek yumruk oluyor. Kararlılığımız karşısında şirkete geri adım attırabileceğimize inanıyoruz.
