Tekstil sektörünün yoğunlaştığı İzmir Çiğli Atatürk OSB’de çalışan tekstil işçileri ile sektörde ve iş yerlerinde yaşadıkları sorunları konuştuk.
Şimdilerde herkes asgari ücreti konuşurken birçok iş yerinde işçiler ne kadar zam alacağını, zamlı ücretin ne zaman yatacağını dahi bilmiyor. Çünkü patronlar zamlı ücretleri Mart’a kadar öteleyebiliyor ve birçok tekstil patronun ortak toplantılar ile ücret skalasını çoktan belirlediği söylentileri kulaktan kulağa yayılıyor.
Vena Tekstil işçileri: “Yemek, tuvalet, mola saatleri… Hepsi ayrı sorun!”
Vena Tekstil’de konuştuğumuz işçiler en insani gereksinim olan yemeğin ve tuvaletin bile büyük bir sorun olduğunu anlatıyor. 150 civarında işçinin çalıştığı, penye ve kot bölümünün bulunduğu fabrikada tuvalete kart basıp turnikelerden geçerek gittiklerini söyleyen işçiler molalar dışında yapılan girişlerde ücretlerin kesintiye uğradığını söylüyor. Çay molalarının 10’ar dakika, yemek arasının 30 dakika olduğu Vena Tekstil’de işçiler yemeklerin yetersiz ve mola sürelerinin çok kısa olmasından şikayetçi. Yevmiye ile çalışan işçilerin de olduğu fabrikada yevmiyecilerin sigortası dahi yapılmıyor. Önceleri servis hakkından da yararlandırılmayan yevmiyeci işçiler, itirazları ve ortak tepkileri sayesinde bu haklarını almışlar. 10 saat çalışmanın artık normal sayıldığı Vena Tekstil’in İzmir, Muğla, Manisa başta olmak üzere birçok yerde satış mağazaları da bulunuyor.
Çağan Tekstil işçisi: “Daha bir gün bile eve karnım tok gitmedim”
Çağan Tekstil’den konuştuğumuz işçiler ise dövizden dem vuran tekstil patronlarının aslında nasıl da semirdiğini gözler önüne seriyor.
“Daha bir gün bile eve karnım tok gitmedim,” diyen bir işçi yemeklerin doyurucu olmadığından şikayet ediyor. Bir fabrikasında 350 kişinin çalıştığı Çağan Tekstil’de yalnızca 5 adet tuvalet var. Çoğunluğunu kadın işçilerin oluşturduğu fabrikada mola yalnızca 15 dakika ve upuzun tuvalet kuyrukları oluşuyor. Bir çay içmek için iş yerinde tuvalete gitmediğini söyleyen işçiler durumun sadece yemek ve tuvaletle sınırlı olmadığını belirtiyor. Birçok fason fabrikada rutin uygulama halini alan “çift bordro” sistemi Çağan Tekstil’de de uygulanıyor. Asgari ücretin banka hesabına yatırıldığı, fazla mesai ücretlerinin elden alındığı bu uygulama için kullanılan çift bordro, olası işten ayrılmalarda işçinin hak kaybına neden oluyor.
O fabrikadan bu fabrikaya sürüklenen işçiler
Son dakika mesaiye bırakılmaktan şikayetçi olan bir işçi şunları söylüyor: “Çağan Tekstil’in üç fabrikası var. Artık onun mu akrabasının mı bilmiyorum ama aralarında bir bağ olduğu kesin. Zaten birçok fason patronu hep böyle yapıyor. Bir yeri kapatsa hemen diğerine geçiyor. Biz tam akşam oldu çıkıyoruz diyoruz ama servise bindirip diğer fabrikaya mesaiye götürüyorlar. Birkaç kez yaptılar, biz itiraz edince bu kez o fabrikanın işini son dakika bize getirmeye başladılar. İnsanın hayatını belirsiz bırakıyorlar.”
Asgari ücretin belirlenmesinden sonra zamlı maaşların Şubat ayında yatması gerekirken Çağan Tekstil’de Mart sonunu buluyor. Bunun nedenini sorduklarında ise “bizde kural bu” dendiğini söylüyor işçiler.
Akar Tekstil sendikayı baypas etme derdinde
Bünyesinde 3000 işçinin çalıştığı ve sendika örgütlenmesinin olduğu Akar Tekstil’den işçiler ise yeni iş yeri belirsizliğini anlatıyor. Akar Tekstil sahipleriyle ilişkisi olduğu söylenen yeni bir firmanın açıldığını ve bazı işçilerin oraya kaydırıldığını belirten işçiler, bu durumun hem sendikayı baypas edebileceğini hem de işçiler arasında iş durumuna dair bir belirsizlik yaratabileceğine dikkat çekiyor. Pandemi döneminde konkordato ilanı yapan ama kabul edilmeyen Akar Tekstil’in Manisa ve Mardin’de de fabrikaları bulunuyor.
İRF Tekstil’de iş baskısı, mobbing
Çiğli Organize’de faaliyet gösteren bir başka tekstil firması İRF Tekstil’den konuştuğumuz işçiler ise işçileri yıldıran bir mobbing sorunundan bahsediyorlar.
Birçok fason fabrikada kendini hissettiren akraba ilişkileri burada da mevcut. Ustabaşından müdürüne farklı bölümlerde yer edinen patron akrabaları İRF Tekstil’de mobbing yaparak ses çıkaran işçileri yıldırmaya çalışıyor. İş baskısı, hakaretamiz imalar ve daha nicesi…
Çiğli OSB’de Bisinozis hastalığı için hiçbir önlem alınmıyor
Tekstil sektöründe, pamuk tozu hastalığa yol açtığı için maske kullanılması gerekiyor. Ancak Çiğli OSB’de çalışan tekstil işçileri istediklerinde maskeye ulaşamadıklarını dile getiriyorlar. Bu da yetmezmiş gibi temizlenmesi gereken makineler ayrı bir alanda temizlenmek yerine işçiler çalışıyorken temizlendiği için daha çok pamuk tozuna maruz kalınıyor. Konuştuğumuz birçok işçi solunum sıkıntılarının arttığından ve hiçbir önlem alınmadığından şikayetçi olduklarını belirtiyor.
