Bilindiği üzere geçtiğimiz günlerde otomotiv sektörünün ana üreticilerinden bazıları Covid-19
salgını dolayısıyla üretim durdurma kararlarını da içeren bazı önlemleri kamuoyu ile paylaştılar.
Alınan kararların arkasındaki asıl nedenin işçilerin ve toplumun sağlığının gözetilmesi mi yoksa
ticari kaygıların gözetilmesi mi olduğunu anlamak için Koç Holding bünyesindeki iki büyük
otomotiv üreticisi Ford Otosan, Oyak Renault ve TOFAŞ’ın aldığı kararlara yakından bakalım.
Ford Otosan’da üretim duracak ama neden?
Ford Otosan yönetimi, şirket çalışanlarına yaptığı açıklamada üretimi durdurulması ve ofis
çalışanlarını evden çalışmaya geçmesi uygulamalarını duyururken iki konuyu ön plana çıkartmış.
Bunlardan ilki şirketin en büyük müşterilerinin yer aldığı Avrupa ülkelerindeki salgının
yayılmasından dolayı bu ülkelerde birçok markanın satışlarını durduğu bilgisi. İkincisi ise Sağlık
Bakanlığı ve DSÖ tavsiyeleri gereğince çalışma sahalarında çalışan sayılarını en aza indirme
gerekliliği. Bu doğrultuda Şirket yönetimi ofis çalışanlarının evden çalışması ve 21 Mart
Cumartesi gün bitimi itibarıyla üretime tüm fabrikalarda 2 haftalığına ara verilmesi kararlarını
basına ve çalışanlarına duyurmuştu. Bugün gelinen noktada Türkiye’de salgının boyutları
Avrupa’daki ülkeler seviyesine hızla yaklaştığını biliyoruz. Ancak Ford Otosan yönetiminin
fabrikalarında üretimi durdurma tarihi dün ya da bugün değil 21 Mart Cumartesi gün sonu. Bu
da o tarihe kadar üretimin hızla yayılan salgın koşullarında devam edeceğini gösteriyor. Nitekim
gelen bilgilere göre fabrikalarda üretim mevcut siparişleri karşılayabilmek üzere hızlı bir biçimde
devam ediyor.
TOFAŞ üretimi durdurmuyor, peki neden?
Koç Holding bünyesindeki diğer bir büyük otomotiv şirketi TOFAŞ’ın yönetimi ise üretime ara
verilmeyeceğini ancak Covid-19 salgınından doğan riskleri minimize etmek amacıyla 23 Mart
tarihinden itibaren üretim hattında çalışan işçiler arasında 1.5 m sosyal mesafe kuralını
uygulamak suretiyle üretim hızını azaltma kararı alındığını duyurdu. Şirket çalışanlarına konu ile
ilgili yapılan açıklamada ayrıca üretim hızının düşmesinden kaynaklı olarak Mart ayında
üretilmesi gereken Türkiye pazarını karşılayacak araç üretiminin Nisan ayına kadar
uzanabileceğini ve gerektiğinde üretimin Cumartesi günlerini de içine alacak şekilde
planlanacağını duyurdu.
Buradan anlaşılıyor ki TOFAŞ yönetiminin de aslında Covid-19 salgınından çalışanlarını ve
toplumu korumak gibi bir derdi yok, ancak Türkiye pazarına araç yetiştirmek pahasına salgının
yayılmasına ilişkin en kritik günlerde işçilerin daha uzun süreler bir araya gelmesine neden olarak
üretimi devam ettirmek gibi bir planı var.
Oyak-Renault üretimi durduracak, peki işçiler ne olacak?
Renault 27 Mart itibariyle üretimi durdurma kararı aldı. Kaç hafta süreceği, ücretli mi ücretsiz mi olacağı bilinmiyor. İşçiler ise salgın koşullarında bir hafta daha çalışmaya devam edecekleri için tepkililer.
Covid-19 salgını ile mücadele için son derece kritik olan son birkaç günlük süreçte aslında bu
şirketler üretimi durdurmuş değiller, durduranlar ise işçilere bir açıklama bile yapmıyorlar. Bu uygulamalara bakıldığında görülebilecek ortak nokta açık değil mi? Bu şirketlerin patronlarının yalnızca tek derdi var: ticari çıkarlarını korumak. Müşteri talebi devam etse üretim hızını düşürmeyecek patronların üretimi yavaşlatmasının sebebi sadece kendi kârlarını ve ticari çıkarlarını korumak. İşçileri korumak ya da küresel salgınla mücadele etmek gibi dertleri ise yok. Covid-19 salgını da bir kez daha halkın çıkarlarını korumanın yalnızca emekçilerin kendi örgütlenmeleriyle mümkün olduğunu bize hatırlatıyor.
