11 Şubat 2025, Salı

PATRONLARA TEŞVİK YAĞMURU – RAPOR

Asgari ücret son dönemlerde oldukça tartışıldı. Sarı sendikalarıyla, patronlarıyla, AKP etkisiyle tartışılan asgari ücret düzenlemesinin bir de çok konuşulmayan yanları oldu.

Bu sene asgari ücret belirlenirken, AKP iktidarı patronları yeni teşviklere boğdu. Asgari ücret zamlandı, patronlara teşvikler yağdı.

İşçilerin brüt giydirilmiş ücretlerinden %1 olarak kesilen ve İşsizlik Sigortası Fonu’na aktarılan para, patronların hizmetine açıldı. İşçilerin işsiz kaldığı dönemde kullanması için oluşturulan İşsizlik Sigortası Fonu; yatırımları, istihdamı korumak veya arttırmak bahanesiyle bizim cebimizden patronların kasasına akıtılıyor.

Patronlara verilen teşvikler için yaratılan kaynaklar Hazine’den ve İşsizlik Sigortası Fonu’ndan sağlanmaktadır.

İŞÇİNİN CEBİNDEN PATRONLARIN CEBİNE

Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü İşsı̇zlı̇k Sı̇gortası Fonu Bültenı̇ Aralık 2022 – Gelir Gider Tablosu incelendiğinde bu durum açıkça gözler önüne serilmektedir. 2022 yılı Ocak –Aralık ayları arasında 89.106.917.000 TL toplam geliri olan İşsizlik Sigortası Fonu’ndan sadece 12.180.297.000 TL işsiz kalan işçilere ödenmiştir. İşsizlik Sigortasında bulunan paranın sadece %13,67’si işsizlik parası olarak işçilere ödenmiştir. İşbaşı eğitim programı, Aktif İşgücü Programı ile Teşvik ve Destek tutarı adı altında patronlara 42.280.582.000 TL ödenmiştir. Yani fonun %47,45’i patronlara peşkeş çekilmiştir.

Grafik 1: İşsizlik Sigortası Fonu’ndan Yapılan Ödemeler

2008 yılından itibaren incelendiğinde Patronların İşsizlik Sigortası Fonu’ndan aldıkları paralar her geçen yıl artmıştır. 2021 yılında bu oran %63,05’e kadar yükselmiştir.

Açıkça görülmektedir ki, işçilerin ücretlerinden kesilen vergiler, işsizlik sigortasına aktarılan paralar, patronların yağmasına açılmıştır.

İŞÇİLİK MALİYETLERİ EN DÜŞÜK SEVİYEDE

Bunun yanında işçilerin ürettikleri mal ve hizmetlerden aldıkları pay her geçen yıl azalıyor. İşçilerin ürettikleri mal ve hizmet değerinin işçilik maliyetine bölünmesi ile işçilerin üretimden aldıkları pay hesaplanabilir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’in açıkladığı Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistiklerine göre 2021 yılı için işçilerin ürettikleri mal ve hizmetlerden aldıkları pay %10,36’ya kadar gerilemiştir. Bu oran 2009 yılından itibaren ölçülen en düşük orandır.

Patronların işçilik maliyetlerini bahane ederek işçilere düşük ücretler dayatmasının bir aldatmaca olduğu aşağıdaki grafikten anlaşılmaktadır.

Grafik 2: İşçilerin Üretimden Aldıkları Pay 2009 – 2021

2009 yılında işçilerin ürettikleri mal ve hizmetlerden aldıkları pay %12,59 iken 2011 yılında bu oran %11,88’e gerilemiş ancak yükselme eğilimi ile 2015 yılında %15,00’e kadar çıkmıştı. 2016 yılından itibaren sürekli düşme eğilimine giren oran 2021 yılı itibari ile %10,36 oranına gerilemiştir.

Bir yandan işçilerin üretimden aldıkları pay sürekli olarak düşerken bir yandan da işçilerin ücretlerinden kesilerek oluşturulan işsizlik sigortası fonu yağmaya açılmış durumda.

Cebimizden çıkan ve İşsizlik Sigortası Fonu veya Hazine kanalıyla patronların cebine aktarılan 8 teşviki sizin için derledik.

PATRONLARA VERİLEN TEŞVİKLER

  1. %5 SGK Primi Teşviki

2008 kriziyle birlikte getirilen bir teşviktir. Patronların SGK prim maliyetlerini düşürmek için yapılmıştır. Yasaya göre; işveren gerekli şartları sağlarsa %20,5 olan maliyeti %15,5 oranına geriletilmektedir. Geriye kalan %5’lik pay ise hazineden karşılanmaktadır.

2023 Yılı asgari ücreti üzerinden bir hesaplama yapıldığında 500,40’lik bir kaynak hazineden patronların cebine aktarılmaktadır.

Asgari Ücret 10.008,00 Asgari Ücret 10.008,00
SGK Primi (%20,5) 2.051,64 SGK Primi (%15,5) 1.551,24
İşveren İşsizlik Sigortası (%2) 200,16 İşveren İşsizlik Sigortası (%2) 200,16
TOPLAM 12.259,80 TOPLAM 11.759,40
TEŞVİK TUTARI 500,40
  1. Kadın, Genç ve Mesleki Yeterlilik Belgesi Olanların İstihdamı Teşviki (4447 Sayılı geçici 10. Maddesi)

Bu Teşvik 2015 yılından beri uygulanmakta ve Cumhurbaşkanlığı tarafından 29.12.2022 tarihinde 31.12.2023 tarihine kadar uzatılmıştır. Düzenlemeye göre yeni işe başlayan işçiler için işveren tarafından ödenmesi gereken SGK primi (%20,5) İşsizlik Sigortası Fonu’ndan ödenmektedir. Bu Teşvikle 2023 yılı Asgari Ücreti üzerinden hesaplama yapıldığında 2.051,65 TL patronlara teşvik olarak sunulmaktadır.

Ayrıca bu teşvik yaş, cinsiyet ve Mesleki Yeterlilik Belgesi kriterlerine göre 12 ay ile 54 ay arasında değişmektedir.

TEŞVİKSİZ TEŞVİKLİ
Brüt Asgari Ücret 10.008,00 Brüt Asgari Ücret 10.008,00
Saatlik Brüt Asgari Ücret 44,48 Saatlik Brüt Asgari Ücret 44,48
Günlük Brüt Asgari Ücret 333,60 Günlük Brüt Asgari Ücret 333,60
%14 SGK Kesintisi 1401,12 %14 SGK Kesintisi 1401,12
%1 İşsizlik Sigortası Kesintisi 100,08 %1 İşsizlik Sigortası Kesintisi 100,08
%15 Gelir Vergisi Kesintisi 0,00 %15 Gelir Vergisi Kesintisi 0,00
%0,0759 Damga Vergisi Kesintisi 0,00 %0,0759 Damga Vergisi Kesintisi 0,00
Net Asgari Ücret 8506,80 Net Asgari Ücret 8506,80
SGK PRİMİ İŞVREN PAYI (%20,5) 2051,64 SGK PRİMİ İŞVREN PAYI (%20,5) 0
İŞSİZLİK SİGORTASI İŞVEREN PAYI (%2) 200,16 İŞSİZLİK SİGORTASI İŞVEREN PAYI (%2) 200,16
TOPLAM 12.259,80 TOPLAM 10.208,16
TEŞVİK TUTARI 2.051,64
  1. İlave İstihdam Teşviki (4447 geçici 19. Maddesi)

01.01.2016’ten beri uygulanmakta olan bu teşvik; son yapılan düzenlemeyle 31.12.2023 tarihine kadar uzatılmıştır. Teşvik şartlarını sağlayan patronlara, sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanmaktadır. Buna göre imalat ve bilişim sektöründe en düşük 3.753,00 TL, en yüksek 10.008,00 TL ile diğer sektörlerde 3.753,00 TL teşvik İşsizlik Sigortası Fonu’ndan patronların cebine aktarılmaktadır.

İmalat ve Bilişim Sektöründe:

Teşvik Tutarı: Günlük asgari ücret (166,80 TL) x sigortalı pim ödeme gün sayısı (1-30) Azami teşvik tutarı (333,60 TL x 30 gün) = 1008,00 TL

EN DÜŞÜK   EN YÜKSEK  
Brüt Asgari Ücret 10.008,00 Ücret 26.688,00
Saatlik Brüt Asgari Ücret 44,48 Saat Ücret 118,61
Günlük Brüt Asgari Ücret 333,60 Günlük Ücret 889,60
%14 SGK Kesintisi 1401,12 %14 SGK Kesintisi 3736,32
%1 İşsizlik Sigortası Kesintisi 100,08 %1 İşsizlik Sigortası Kesintisi 266,88
SGK PRİMİ İŞVREN PAYI (%20,5) 2051,64 SGK PRİMİ İŞVREN PAYI (%20,5) 5471,04
İŞSİZLİK SİGORTASI İŞVEREN PAYI (%2) 200,16 İŞSİZLİK SİGORTASI İŞVEREN PAYI (%2) 533,76
TEŞVİK TUTARI 3.753,00 TEŞVİK TUTARI 10.008,00

Diğer Sektörlerde:

Brüt Asgari Ücret 10.008,00
Saatlik Brüt Asgari Ücret 44,48
Günlük Brüt Asgari Ücret 333,60
%14 SGK Kesintisi 1401,12
%1 İşsizlik Sigortası Kesintisi 100,08
SGK PRİMİ İŞVREN PAYI (%20,5) 2051,64
İŞSİZLİK SİGORTASI İŞVEREN PAYI (%2) 200,16
TEŞVİK TUTARI 3.753,00
  1. Gelir vergisi ve damga vergisi teşviki 4447 Sayılı yasanın geçici 21. maddesi

Bu teşvik 01.01.2018’den itibaren yapılmakta ve Cumhurbaşkanın bu teşviki 31.12.2023 yılına kadar uzatma yetkisi var. Bu teşvike göre İlave İstihdam Teşviki alan patronlar ayrıca işçinin hesaplanan Gelir ve Damga vergisinin bir kısmını teşvik olarak geri almakta. 2023 yılı asgari ücreti üzerinden bir hesaplama yapıldığında bu teşvik tutarı en az 3.753,00 TL olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu teşvik İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanmaktadır.

TEŞVİKSİZ TEŞVİKLİ
Brüt Asgari Ücret 10.008,00 Brüt Asgari Ücret 10.008,00
Saatlik Brüt Asgari Ücret 44,48 Saatlik Brüt Asgari Ücret 44,48
Günlük Brüt Asgari Ücret 333,60 Günlük Brüt Asgari Ücret 333,60
Brüt Asgari Ücret 10.008,00 Brüt Asgari Ücret 10.008,00
%14 SGK Kesintisi 1.401,12 %14 SGK Kesintisi 0,00
%1 İşsizlik Sigortası Kesintisi 100,08 %1 İşsizlik Sigortası Kesintisi 0,00
GELİR VERGİSİ MATRAHI 8.506,80 GELİR VERGİSİ MATRAHI 10.008,00
%15 Gelir Vergisi Kesintisi 0,00 %15 Gelir Vergisi Kesintisi 0,00
%0,0759 Damga Vergisi Kesintisi 0,00 %0,0759 Damga Vergisi Kesintisi 0,00
KESİNTİ TOPLAMI 1.501,20 KESİNTİ TOPLAMI 0,00
Net Asgari Ücret 8.506,80 Net Asgari Ücret 8.506,80
SGK PRİMİ İŞVREN PAYI (%20,5) 2.051,64 SGK PRİMİ İŞVREN PAYI (%20,5) 0,00
İŞSİZLİK SİGORTASI İŞVEREN PAYI (%2) 200,16 İŞSİZLİK SİGORTASI İŞVEREN PAYI (%2) 0,00
TOPLAM 12.259,80 TOPLAM 8.506,80
TEŞVİK TUTARI 3.753,00
  1. Asgari Ücret Desteği

Bu teşvik patronlara 2018 yılından beri veriliyor. 2022 yılı için bu teşvik günlük 3,33 TL yani aylık 100 TL iken patronların talebiyle önce 250 TL’ye sonrasında ise 400 TL’ye çıkarıldı. Asgari ücret %55,66 oranında artarken patronlara verilen bu teşvik %300 oranında yani 4 kat arttırılmış oldu. Günlük olarak bakıldığında 2022 yılında 3,33 TL olan teşvik 13,33 TL’ye çıkarıldı.

  1. İşsizlik Ödeneği Alanlara Yönelik Teşvik

İşsizlik ödeneği almaya hak kazanan işsizleri istihdam eden işverenlere verilen bir teşviktir. Bu teşvik 3.352,68 TL olarak İşsizlik Sigortası Fonu’ndan patronlara verilmektedir.

TEŞVİKSİZ TEŞVİKLİ
Brüt Asgari Ücret 10.008,00 Brüt Asgari Ücret 10.008,00
SGK İşçi Payı (%14) 1.401,12 SGK İşçi Payı (%14) 0,00
SGK İşveren Payı (%20,50) 2.051,64 SGK İşveren Payı (%20,50) 0,00
İşsizlik Sigortası (işçi %1) 100,08 İşsizlik Sigortası (işçi %1) 100,08
İşsizlik Sigortası (İşveren %2) 200,16 İşsizlik Sigortası (İşveren %2) 200,16
Toplam Prim 3.753,00 Teşvik Uygulanmayan kısım (%1) 100,08
Toplam Prim 400,32
TEŞVİK MİKTARI 3.352,68
  1. Engelli işçiler için teşvik

Engelli işçi çalıştıran patronlar bu teşvikle, çalıştırdıkları her bir engelli için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden teşvik almaktadırlar. 2023 Asgari Ücreti üzerinden hesapladığımızda bu teşvik tutarı 2.051,64 TL olmaktadır. Bu teşvik patronlara Hazine tarafından sağlanmaktadır.

TEŞVİKSİZ TEŞVİKLİ
Brüt Asgari Ücret 10.008,00 Brüt Asgari Ücret 10.008,00
Saatlik Brüt Asgari Ücret 44,48 Saatlik Brüt Asgari Ücret 44,48
Günlük Brüt Asgari Ücret 333,60 Günlük Brüt Asgari Ücret 333,60
%14 SGK Kesintisi 1.401,12 %14 SGK Kesintisi 1.401,12
%1 İşsizlik Sigortası Kesintisi 100,08 %1 İşsizlik Sigortası Kesintisi 100,08
GELİR VERGİSİ MATRAHI 8.506,80 GELİR VERGİSİ MATRAHI 8.506,80
%15 Gelir Vergisi Kesintisi 0,00 %15 Gelir Vergisi Kesintisi 0,00
%0,0759 Damga Vergisi Kesintisi 0,00 %0,0759 Damga Vergisi Kesintisi 0,00
KESİNTİ TOPLAMI 1.501,20 KESİNTİ TOPLAMI 1.501,20
Net Asgari Ücret 8.506,80 Net Asgari Ücret 8.506,80
SGK PRİMİ İŞVREN PAYI (%20,5) 2.051,64 SGK PRİMİ İŞVREN PAYI (%20,5) 0,00
İŞSİZLİK SİGORTASI İŞVEREN PAYI (%2) 200,16 İŞSİZLİK SİGORTASI İŞVEREN PAYI (%2) 200,16
TOPLAM 12.259,80 TOPLAM 10.208,16
TEŞVİK TUTARI 2.051,64
  1. Gelir ve Damga Vergisi Muafiyeti İle İşverene Getirilen Teşvik

Gelir ve Damga Vergisinin asgari ücret kadarına muafiyet 2022 yılından beri uygulanıyor. Böylece ücretler için Gelir ve Damga Vergisi muafiyeti ile birlikte 1.351,98 TL artış sağlandı. Aslında Gelir ve Damga Vergisi’nin asgari ücret tutarı kadarının ücretlerden muaf tutulması işçilerden çok patronlara verilen bir teşvik. Eğer asgari ücrete Gelir ve Damga Vergisi muafiyeti yapılmadan bir artış gerçekleştirilseydi net 8.506,80 TL’yi sağlamak için brüt asgari ücretin 1.899,12 TL olması gerekiyordu. Böylece işveren maliyetinin 14.576,42 TL olarak hesaplanması gerekiyordu. Yapılan bu düzenleme ile birlikte işveren maliyeti 12.259,80 TL’ye düşürülmüş ve patronlara 2.316,62 TL’lik teşvik sağlanmıştır.

2023 Yılı Asgari Ücret Gelir ve Damga Vergisi Muafiyeti olmadan Net Ücret Arttırılsaydı
Brüt Asgari Ücret 10.008,00 Brüt Asgari Ücret 11.899,12
Saatlik Brüt Asgari Ücret 44,48 Saatlik Brüt Asgari Ücret 52,88
Günlük Brüt Asgari Ücret 333,60 Günlük Brüt Asgari Ücret 396,64
%14 SGK Kesintisi 1.401,12 %14 SGK Kesintisi 1.665,88
%1 İşsizlik Sigortası Kesintisi 100,08 %1 İşsizlik Sigortası Kesintisi 118,99
GELİR VERGİSİ MATRAHI 8.506,80 GELİR VERGİSİ MATRAHI 10.114,25
%15 Gelir Vergisi Kesintisi %15 Gelir Vergisi Kesintisi 1.517,14
%0,0759 Damga Vergisi Kesintisi %0,0759 Damga Vergisi Kesintisi 90,31
KESİNTİ TOPLAMI 1.501,20 KESİNTİ TOPLAMI 3.392,32
Net Asgari Ücret 8.506,80 Net Asgari Ücret 8.506,80
EN DÜŞÜK AGİ 0,00 EN DÜŞÜK AGİ
ELE GEÇEN 8.506,80 ELE GEÇEN 8.506,80
SGK PRİMİ İŞVREN PAYI (%20,5) 2.051,64 SGK PRİMİ İŞVREN PAYI (%20,5) 2.439,32
İŞSİZLİK SİGORTASI İŞVEREN PAYI (%2) 200,16 İŞSİZLİK SİGORTASI İŞVEREN PAYI (%2) 237,98
TOPLAM 12.259,80 TOPLAM 14.576,42
TEŞVİK TUTARI 2.316,62

PATRONLARA VERİLEN TÜM TEŞVİKLER

Bültenin PDF formatı için lütfen tabloya veya buraya tıklayın.

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz
Captcha verification failed!
Captcha kullanıcı puanı başarısız oldu. lütfen bizimle iletişime geçin!